W życiu zawodowym i prywatnym wyznaczamy sobie różne cele. Jednak niektóre z nich udaje nam się osiągnąć, a inne nie. Dlaczego tak jest? Sukces zależy od wielu zewnętrznych i wewnętrznych czynników, które warto znać, by skutecznie realizować wyznaczone cele.
Przez ograniczoną liczbę wzmocnień, dyskomfort spowodowany nową sytuacją i niepewność, wyznaczanie i realizowanie planów w czasach pandemii stało się szczególnie trudne. Mimo niesprzyjających warunków efektywne realizowanie celów jest wciąż w zasięgu ręki. Badania z zakresu psychologii motywacji zapewniają kilka empirycznie sprawdzonych sposobów na to, jak skutecznie wyznaczać cele i utrzymać motywację.
- Badania pokazują, że wyznaczanie celów jest silnie związane z wyższą motywacją, samooceną i potrzebą autonomii oraz większą szansą na odniesienie sukcesu. Psycholog Gail Matthews udowodnił, że osoby, które zapisywały swoje cele miały o 33% większe szanse na odniesienie sukcesu niż osoby, które formułowały zamierzenia tylko w głowie.
- Sposób, w jaki formułujemy cele również nie pozostaje bez znaczenia. Frank Smoll wprowadził do praktyki wyznaczania celów zasadę ABC, która pozwala określić czy nasze plany są A – achievable (osiągalne), B – believable (realistyczne) i C – committed (zaangażowane).
- Zasadę podobną do systemu ABC opracował George Doran, który jest autorem popularnej koncepcji SMART. Za akronimem kryje się Skonkretyzowanie celu (Specific), Mierzalność (Measurable), Osiągalność (Achievable), Istotność (Relevant) i fakt, że jest on ściśle określony w czasie (Time-bound).
- Abstrakcyjne cele to nie wszystko, ważne są również regularne wzmocnienia. Odraczanie gratyfikacji (czyli opóźnianie momentu otrzymania nagrody za wysiłek) stało się chwalonym i popularnym podejściem, które jednak nie zawsze służy naszej motywacji. Okazuje się jednak, że częste nagradzanie jest silniejszym predyktorem wytrwania w danej aktywności niż długoterminowy cel. Długofalowe i abstrakcyjne plany mogą motywować do wyznaczania celów, ale to co pozwoli nam utrzymać je przy życiu to regularne nagradzanie.
- Ponadto przekonanie, że możemy osiągnąć dany cel (wiara we własne możliwości) i fakt, że nasze cele są dla nas wartościowe również wiąże się z większym prawdopodobieństwem dotarcia do mety.
Rola otoczenia w osiąganiu celów
Piłkarz Paul Pogba został mistrzem świata z Francją w 2018 roku, a następnie wymienił trzy rzeczy jako główne źródła sukcesu: ciężką pracę, ignorowanie wątpiących i kochające środowisko. Środowisko kształtuje nas, nasz charakter i sposób myślenia. Jeśli otoczenie nie współgra z wyznaczonymi przez nas celami osiągnięcie ich może i nie będzie niemożliwe, ale będzie nam znacznie trudniej zrealizować wymarzony plan działania. Dobrym przykładem jest sport. Jeśli nasze otoczenie nie zwraca uwagi na dietę i ćwiczenia wokół nas pojawia się dużo pokus. Jest to również związane z panującą w otoczeniu normą, którą ciężko samodzielnie przełamać.
W jaki sposób radzić sobie z niesprzyjającym otoczeniem?
Dobre otoczenie pozwala nam podążać i realizować swoje cele, marzenia i pragnienia. Jeśli środowisko, w którym przebywasz nie jest dla ciebie szkodliwe, ale przez swoje nawyki nie wspiera cię i twoich celów, nie musisz od razu się odcinać. Znajdź grupę ludzi, która będzie wyznaczała cele spójne z twoimi. Staraj się kierować opinią osób, które są na tym samym lub wyższym poziomie w danej dziedzinie.
Jeżeli otoczenie ma na ciebie jednoznacznie negatywny wpływ nie obawiaj się ograniczyć kontaktu. To może być na początku trudne, ale wyznaczanie granic przyniesie pozytywne rezultaty w długoterminowej perspektywie. Potrzebujesz ludzi, którzy stoją za tobą, którzy są lojalni, mają pewność siebie, mocne cele i silną motywację.
Cele niezgodne z motywacją
Bardzo istotnym aspektem w osiąganiu celów, jest to, aby były spójne z naszą motywacją. W innym razie szansa osiągnięcia ich jest niewielka. Żeby dopasować plany do naszych potrzeb na początku trzeba dobrze poznać siebie i dowiedzieć się, co naprawdę nas satysfakcjonuje. Dobrym rozwiązaniem jest zbadanie swojej motywacji za pomocą kwestionariusza Reiss Motivation Profile oraz omówienie profilu z Masterem RMP. Poznanie siebie pozwoli na jasne określenie, czego chcesz i dlaczego oraz w jaki sposób możesz to osiągnąć. Zastanów się, co cię uszczęśliwia, jakie masz pasje. Zapytaj bliskie osoby, co uważają za twoje mocne strony lub talenty. Osiąganie celów zgodnych z twoją wewnętrzną motywacją będzie wówczas pozbawione przytłaczającego wysiłku i perspektywy wypalenia, która pojawia się na horyzoncie, gdy nie podążamy za swoimi potrzebami.
Autor: Katarzyna Janas