Cynizm, uczucie wyczerpania, drażliwość i wyraźny spadek efektywności. Ostatnio często piszemy o stresie – o jego dobroczynnych i niepożądanych działaniach. Krótkotrwały stres może pomagać nam w wielu sytuacjach, ale jego chroniczna odmiana powoduje zniechęcenie do pracy i prowadzi do wypalenia zawodowego. Co robić, żeby nie dosięgnął nas burnout?
Wypalenie zawodowe w liczbach
Pośpiech, rywalizacja, zmęczenie i silny nacisk na wyniki to częste warunki pracy w niejednej firmie. W amerykańskich mediach możemy przeczytać o “cywilizacji kortyzolu”. Co sprawia, że we krwi pracowników jest go coraz więcej? Według ankiety Staying@Work Survey do trzech głównych czynników należą: brak równowagi między pracą a domem (86%), przeciążenie obowiązkami wynikające z niedostatecznej ilości pracowników w firmie (70%) i rozwijająca się technologia, która sprawia, że jesteśmy dostępni 24h na dobę (63%). Kodeks pracy podaje, że wymiar nadgodzin wynosi maksymalnie 150 godzin w skali roku, ale często jest przekraczany. Badania CBOS pokazują, że pracoholizm dotyczy 11% Polaków i 17% właścicieli i współwłaścicieli firm. 66,1% osób wykazujących uzależnienie od pracy mówi o niezadowoleniu ze strony otoczenia w związku z przytłaczającymi obowiązkami. Niestety uzależnienia chodzą parami. Badanie CBOS wykazało również, że osoby skłonne do uzależnienia od pracy są też podatne na inne uzależnienia behawioralne. Czy sukces, za który płacimy tak wysoką cenę jest wart zachodu? Czy praca po 12h dziennie czyni nas bardziej produktywnymi i zdatnymi do pracy?
Jak poznać, że to wypalenie?
Wypalenie zawodowe jest stanem, w którym odczuwamy emocjonalne, mentalne i fizyczne wyczerpanie spowodowane długotrwałym stresem. Wypalenie jest efektem długich godzin pracy, braku odpoczynku, ale także braku poczucia kontroli i wpływu na otoczenie. Cynizm wobec obowiązków i pracy oraz stany depresyjne to częste objawy. Złość i drażliwość również pojawiają się często, gdy mówimy o wypaleniu. Osoby pracujące z ludźmi mogą odczuwać stopniowo zmniejszającą się empatię wobec podopiecznych, którymi się opiekują. Przekonanie, że nie możesz wykonywać pracy tak efektywnie jak dotychczas, również może świadczyć o wypaleniu.
W jaki sposób poradzić sobie z wypaleniem? Jak pomogą nam w tym wewnętrzne potrzeby?
Niektóre zawody stanowią szczególną grupę ryzyka, jeśli chodzi o wypalenie. Praca jako lekarz, prawnik czy policjant, jak również obejmowanie wysokich stanowisk prowadzi w rankingach wypalenia zawodowego. Można więc przypuszczać, że na wypalenie szczególnie narażone są osoby o wysokim natężeniu motywatórw Spokój i Władza. Dobremu radzeniu sobie ze stresem może sprzyjać niskie natężenie motywatorów Uznanie, Władza, Honor czy Spokój. Myśląc o naszej wewnętrznej motywacji możemy wprowadzić do naszego życia następujące praktyki:
- Właściwy oddech, medytacja i ćwiczenia relaksacyjne – sprawdzą się szczególnie w przypadku osób o wysokim natężeniu motywatora Spokój
- Przejęcie kontroli nad szkodliwymi myślami – niezależnie od wartości naszych motywatorów warto przejąć stery, jeśli chodzi o treść naszych myśli. Postaraj nauczyć się rozpoznawać negatywne myśli, a następnie je zatrzymywać. Skup się na rozwiązaniach, a nie na problemach. Jeśli dzień pracy kończy się stresująco zamiast koncentrować się na gniewie postaraj się pomyśleć o przyjemnych rzeczach, które możesz robić po pracy.
- Dieta i ćwiczenia – jest to szczególnie skuteczne rozwiązanie dla osób o wysokim natężeniu motywatora Jedzenie i Aktywność Fizyczna. Jeśli twój profil motywacyjny nie pokazuje wysokich wartości w tych obszarach staraj się mimo wszystko jeść zdrowo i pamiętać choćby o lekkich ćwiczeniach.
- Zarządzanie czasem – sprawdzi się szczególnie wśród osób o wysokim natężeniu motywatora Porządek. Planowanie czasu i prowadzenie kalendarza pozwala odzyskać utraconą kontrolę.
- Silne więzi z ludźmi – jest to dobre rozwiązanie dla każdego, choć spotkania towarzyskie sprawdzą się wyjątkowo dobrze wśród osób o wysokim natężeniu motywatora Kontakty Społeczne.
- Powrót do wartości – osobom o wysokich wartościach motywatora Idealizm pomoże skupienie się na życiowych ideałach i odpowiedź na pytanie, czy praca, którą wykonują jest zgodna z ich wartościami.
Niezależnie od wartości profilu motywacyjnego staraj się zachować dobry balans między pracą, a życiem prywatnym. Prowadzenie pamiętnika czy wykresu stresujących wydarzeń może okazać się bardzo pomocne w monitorowania stresu. Dążenie do sukcesu za wszelką cenę nie jest warte utraty zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Nie ma nic cenniejszego niż życie w zgodzie z wewnętrznymi potrzebami.
Autor: Katarzyna Janas