Zdarzyło ci się kiedyś, że zatraciłeś się w jakimś zadaniu tak bardzo, że zapomniałeś o otaczającym cię świecie? Może jedzenie, czas czy obowiązki nagle zniknęły z pola świadomości, bo dana czynność pochłonęła Cię do reszty i nie mogłeś się od niej oderwać? Jeśli odpowiedź brzmi twierdząco, bardzo prawdopodobne, że doświadczyłeś “flow”. W jaki sposób znajomość wewnętrznej motywacji może ci pomóc w osiągnięciu tego stanu?
Czym jest flow?
Stan “flow” po polsku nazywany przepływem lub stanem uniesienia opisuje uczucie euforii, które towarzyszy całkowitemu oddaniu się danej czynności. Twórcą koncepcji jest Mihaly Csíkszentmihályi, według którego flow odnosi się do stanu umysłu, który pozwala ludziom skupić się na danym zadaniu. Wówczas wszystko inne przestaje mieć znaczenie – wewnętrzny dialog, poczucie czasu czy motywacja zewnętrzna. Uwaga jest zawężona tylko i wyłącznie do danej czynności. Poczucie przepływu jest zaliczane do emocji pozytywnych wzbudzanych w teraźniejszości, które pozwalają nam skupić się na chwili obecnej.
8 cech przepływu, po czym poznać TEN stan?
Osoby pogrążone w działaniu i całkowicie pochłonięte jego realizacją dzieliły się z badaczami podobnymi doświadczeniami. Na ich podstawie powstało 8 charakterystycznych cech stanu flow.
- Zupełna koncentracja na wykonywanym zadaniu.
- Przejrzystość celów i nagród pojawiająca się w umyśle oraz natychmiastowa informacja zwrotna po wykonaniu czynności, która dotyczy prawidłowości wykonywanego zadania.
- Zaburzenie poczucia czasu (czas wydaje się płynąć wolniej lub szybciej).
- Doświadczenie samo w sobie jest nagradzające. Niepotrzebne są żadne dodatkowe, zewnętrzne wzmocnienia.
- Czynności przychodzą łatwo i z niewielkim wysiłkiem.
- Zachowany jest balans pomiędzy wyzwaniami a umiejętnościami.
- Uczucie spojenia się z wykonywaną czynnością połączone z utratą samoświadomości.
- Poczucie kontroli nad wykonywanym zadaniem.
Kto doświadcza flow?
Doświadczenie flow jest bardzo indywidualne, ale badania pokazują, że ludzie z autoteliczną osobowością przeżywają go częściej. Oznacza to, że te osoby uznają realizację danej czynności za wartość samą w sobie, której samo wykonywanie jest już nagradzające. Patrząc na literaturę dotyczącą flow i wymiarów osobowości w modelu wielkiej piątki, badania wskazują na negatywną korelację pomiędzy neurotyzmem a doświadczaniem przepływu. Osoby neurotyczne mogą częściej mierzyć się z niepewnością, lękami i samokrytycyzmem, które utrudniają wejście w stan przepływu. Doświadczanie flow ułatwia zachowanie balansu między wyzwaniem, a umiejętnościami. Oznacza to, że rozwijanie umiejętności w danej dziedzinie może usprawnić wprowadzenie nas w stan flow. Wyrównany poziom między wyzwaniem, a umiejętnościami jest również ważny z innego powodu. Kiedy nasze umiejętności przewyższają poziom wyzwania możemy narazić się na znużenie wykonywaną czynnością. Co więcej samotność nie sprzyja euforii, a flow jest częstszym doświadczeniem, gdy wykonujemy zadanie w grupie.
Jak RMP może Ci pomóc w osiągnięciu stanu przepływu?
Większość podejmowanych przez nas działań wymaga motywacji, którą możemy podzielić na wewnętrzną i zewnętrzną. O wewnętrznej motywacji mówimy wtedy, kiedy robimy coś niezależnie od nagrody, kiedy sprawia nam to przyjemność. Badania pokazują, że flow jest najwyższym poziomem realizowania zadań motywowanych wewnętrznie. Przepływ definiowany w ramach psychologii motywacji jest pod wieloma względami tożsamy z opisanym przez Maslowa doświadczeniem mistycznym. Reiss Motivation Profile może pomóc nam w doświadczeniu flow. Jeżeli znamy poszczególne natężenie naszych motywatorów, możemy oszacować, w jakich obszarach życia przepływ będzie możliwy. Warto zwracać szczególną uwagę na pozytywne natężenie motywatorów. Jeżeli nasza motywacja wewnętrzna jest wyraźnie ukierunkowana w stronę Rodziny, możemy przypuszczać, że właśnie w tym obszarze doznamy największej satysfakcji. Wysokie natężenie Kontaktów Społecznych rezonuje z badaniami dotyczącymi przeżywania większej radości z wykonywanych czynności będąc w grupie, ponadto w tym wypadku samo bycie z ludźmi może wprowadzić nas w stan euforii. Negatywne korelacje z neurotyzmem kierują naszą uwagę w stronę wysokiego natężenia motywatora Spokój. Jeżeli posiadasz wysokie wartości w tym obszarze, flow może być trudnym stanem do osiągnięcia. Warto wówczas skupić się na motywatorach o wysokich wartościach, które mogą zapewnić nam szczęście. Znajomość profilu motywacyjnego to pierwszy krok w kierunku flow.
Autor: Katarzyna Janas