Zarządzanie przez wartości: model, wdrożenie i wpływ na organizację

Zarządzanie przez wartości (MBV) to istotne podejście do prowadzenia organizacji. Opiera się ono na głębokim zakorzenieniu działań firmy w wartościach, które są zgodne z jej długoterminowymi celami. W dobie globalizacji, cyfrowej transformacji i rosnącej presji społecznej MBV pomaga firmom odnaleźć się w złożonym otoczeniu, wzmacnia kulturę organizacyjną i zwiększa zaangażowanie zespołów. Brzmi pięknie, lecz aby działało w praktyce, jest jeden kluczowy warunek o którym nadal rzadko się mówi – wartości pracowników muszą być spójne z wartościami firmy.

Definicja i założenia modelu Zarządzanie przez wartości

Model zarządzanie przez wartości (ang. Managing by Values, MBV) to podejście, w którym wartości stanowią fundament strategii i codziennego funkcjonowania firmy. Nie są to puste slogany lecz realne drogowskazy, które wpływają na decyzje, zachowania i relacje w organizacji.

W praktyce oznacza to, że:

• Liderzy i pracownicy działają w zgodzie z ustalonymi wartościami, co ma na celu wzmacnianie zaufania i spójności.
• Wartości są obecne w codziennych działaniach, a nie tylko w dokumentach strategicznych.
• Zaangażowanie zespołu rośnie, gdy ludzie czują, że ich praca ma sens i jest zgodna z ich przekonaniami.

Uwaga! – ludzie różnią się między sobą przekonaniami i wartościami. Jeśli Zarządzanie przez wartości ma działać, musisz najpierw zdiagnozować indywidualne wartości pracowników, aby sprawdzić czy wpisują się w wartości organizacji. W przeciwnym wypadku – jeśli pracownik ma odmienne wartości -próba zmuszenia go do postępowania zgodnie z wartościami organizacji NIE uda się.

Przykład? Jeśli organizacja ceni dzielenie się wiedzą, współpracę, wsparcie i „grę zespołową”, to pracownik dla którego najważniejsze są wartości Niezależność i Gromadzenie, z dużym prawdopodobieństwem nie wpisze się w ten rodzaj kultury postępowania. Nie dość, że sam nie będzie działał w ten sposób, to naturalnie i intuicyjnie (NIE w złej wierze, tylko, zgodnie ze swoimi wartościami – indywidulanymi wewnętrznymi motywatorami) może sabotować próby wdrożenia takiego postępowania.

ROZWIĄZANIA DLA CIEBIE – zarządzaj i buduj zespoły umiejętnie opierając się na indywidualnych wartościach [METODA NAUKOWA]

Różnice między zarządzaniem przez wartości a zarządzaniem przez cele

Choć zarządzanie przez wartości (MBV) i zarządzanie przez cele (MBO) mogą wydawać się podobne, różnią się fundamentalnie. MBO skupia się na konkretnych, mierzalnych rezultatach — np. zwiększenie sprzedaży o 10% w ciągu trzech miesięcy. MBV natomiast koncentruje się na tym, jakimi zasadami i wartościami kierujemy się w drodze do celu.

Zarządzanie przez wartości nie tylko wspiera osiąganie celów, ale też wzmacnia tożsamość organizacyjną. To podejście, które nie rozpada się w obliczu kryzysu — przeciwnie, daje stabilność i kierunek.

Twórcy koncepcji i jej rozwój

Teoria zarządzania przez wartości (ang. Managing by Values, MBV) powstała dzięki pasji i współpracy dwóch wybitnych ekspertów – Kena Blancharda oraz Michaela O’Connora. Ich wspólna wizja, oparta na doświadczeniu i zaangażowaniu, zaowocowała stworzeniem modelu, który szybko zdobył uznanie w świecie biznesu.

Trzy osie wartości: ekonomiczno-pragmatyczne, etyczno-społeczne i emocjonalno-rozwojowe

Model Zarządzanie przez wartości opiera się na trzech wzajemnie uzupełniających się osiach wartości:

• Ekonomiczno-pragmatyczne – koncentrują się na efektywności, jakości i operacyjnej dyscyplinie.
• Etyczno-społeczne – obejmują uczciwość, szacunek i odpowiedzialność wobec otoczenia.
• Emocjonalno-rozwojowe – wspierają rozwój osobisty, kreatywność i empatię.

Każda z tych grup odgrywa inną, ale równie istotną rolę w budowaniu kultury organizacyjnej i kształtowaniu postaw pracowników. Ich wzajemne przenikanie się tworzy spójny system wartości, który wspiera nie tylko realizację celów biznesowych, ale także budowanie trwałych relacji i pozytywnego wizerunku firmy.

Kodeks wartości jako narzędzie formalizacji zasad

Kodeks wartości to deklaracja tożsamości firmy. Zawiera kluczowe zasady, którymi organizacja kieruje się na co dzień. Dzięki niemu wartości przestają być abstrakcyjne — stają się konkretnym standardem zachowań, do którego każdy może się odnieść.

Wprowadzenie kodeksu to skuteczny sposób na:

• Jasne określenie oczekiwań wobec zespołu,
• Ułatwienie komunikacji wewnętrznej,
• Wzmocnienie poczucia wspólnoty i przynależności,
• Promowanie pożądanych postaw, np. współpracy i dzielenia się wiedzą.

Kodeks wartości staje się elementem budującym kulturę organizacyjną. Wspiera model Zarządzanie przez wartości, zapewniając spójność, przejrzystość i zaufanie w zespole.

Wpływ modelu Zarządzanie przez wartości na kulturę organizacyjną

Zarządzanie przez wartości odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu kultury organizacyjnej. Gdy wartości są świadomie wplecione w codzienne działania, wpływają na sposób myślenia i zachowania pracowników. W rezultacie powstaje spójne i przewidywalne środowisko pracy, w którym wiadomo, co jest ważne i czego się spodziewać.

Kultura organizacyjna, jako zbiór wspólnych norm, przekonań i zachowań, staje się nie tylko narzędziem zarządzania, ale również motorem napędowym motywacji i efektywności zespołu.

Przykład praktyczny:

• Firma, która stawia na przejrzystość, organizuje regularne spotkania informacyjne.
• Podczas tych spotkań dzieli się decyzjami zarządu z pracownikami.
• Takie działania budują zaufanie i wzmacniają poczucie wspólnoty.

Narzędzia i procesy wdrażania wartości

Wprowadzanie wartości do organizacji to nie tylko zadanie działu HR czy zarządu. To złożony, wieloetapowy proces, który wymaga zaangażowania całego zespołu oraz odpowiednio dobranych narzędzi. Zarządzanie przez wartości staje się dziś jednym z kluczowych elementów budowania silnej i spójnej kultury organizacyjnej. W tym podejściu misja i wizja firmy przestają być pustymi sloganami — stają się kompasem, który nadaje sens codziennej pracy i wyznacza kierunek rozwoju całej organizacji.

Misja i wizja firmy jako fundamenty wdrożenia

Misja i wizja to nie tylko tekst na stronie „O nas”. To serce firmy, które nadaje sens i kierunek jej działaniom.

Misja odpowiada na pytanie: „Dlaczego istniejemy?” i wskazuje, jakie potrzeby klientów chcemy zaspokajać. To ona nadaje znaczenie codziennym działaniom i stanowi punkt odniesienia dla strategii oraz wartości.

Wizja to obraz przyszłości, do której dążymy. Inspiruje, motywuje i daje zespołowi poczucie sensu. Gdy misja i wizja są autentyczne i spójne z wartościami, przestają być tylko marketingową ozdobą — stają się realnym narzędziem zarządzania.

Proces wdrażania wartości w codziennej działalności

Wartości nie mogą istnieć wyłącznie na firmowych plakatach. Muszą być obecne w codziennych działaniach, decyzjach i komunikacji. Proces ich wdrażania polega na konsekwentnym wplataniu wartości w każdy aspekt funkcjonowania organizacji.

Kluczowe elementy skutecznego wdrażania wartości to:

• Modelowanie przez liderów — liderzy powinni dawać przykład, jak żyć wartościami w praktyce.
• Codzienne przypominanie — wartości powinny być regularnie przywoływane w pracy zespołów.
• Spójność działań — wartości muszą być widoczne w decyzjach, ocenach i systemach motywacyjnych.

Przykład: jeśli jedną z wartości jest „odpowiedzialność”, powinna być ona widoczna w wielu obszarach organizacji:

• podejmowanie decyzji z myślą o długofalowych skutkach,
• oceny pracownicze uwzględniające nie tylko wyniki, ale i sposób działania,
• systemy nagród promujące odpowiedzialne postawy,
• udzielanie informacji zwrotnej w duchu odpowiedzialności.

To codzienne, drobne działania sprawiają, że wartości stają się częścią DNA firmy — żyją w organizacji, a nie tylko w jej dokumentach.

Ocena pracownika przez wartości jako element HR

Tradycyjne systemy oceny skupiają się głównie na rezultatach. Jednak równie ważne jest „jak” coś zostało osiągnięte, a nie tylko „co”. Ocena przez pryzmat wartości wprowadza nową jakość do zarządzania zasobami ludzkimi.

Takie podejście pozwala na:

• umacnianie spójności kultury organizacyjnej,
• promowanie zachowań zgodnych z wartościami,
• lepsze dopasowanie ścieżki rozwoju pracownika do potrzeb firmy,
• wzmacnianie zaangażowania i poczucia sensu pracy.

Strategia firmy zgodna z wartościami

Strategia, która pomija wartości, może działać — ale tylko na krótką metę. W modelu Zarządzanie przez wartości strategia firmy powinna być naturalnym przedłużeniem jej wartości i wizji. Oznacza to, że cele, sposób zarządzania oraz relacje z otoczeniem muszą być spójne z tym, co organizacja naprawdę uznaje za istotne.

Jeśli firma deklaruje, że stawia na transparentność, to jej strategia powinna to odzwierciedlać w praktyce, m.in. poprzez:

• otwartą i szczerą komunikację wewnętrzną,
• przejrzyste zasady współpracy z partnerami,
• uczciwość w relacjach z klientami,
• jasne kryteria podejmowania decyzji strategicznych.

Spójność między strategią a wartościami buduje zaufanie — zarówno wśród pracowników, jak i klientów. A to z kolei pozwala firmie szybciej reagować na zmiany i skuteczniej się rozwijać.

Efekty zarządzania przez wartości

W dynamicznie zmieniającym się świecie biznesu, gdzie niepewność stała się codziennością, rośnie znaczenie modelu Zarządzanie przez wartości. To podejście przede wszystkim wzmacnia spójność kultury organizacyjnej.

Wartości umiejętnie wplecione w codzienne funkcjonowanie firmy przynoszą również konkretne, mierzalne rezultaty, takie jak:

• Wyższa jakość pracy — pracownicy działają zgodnie z jasno określonymi standardami i celami.
• Silniejsze zaufanie — budowane na wspólnych wartościach i wzajemnym szacunku.
• Lepsza współpraca — ludzie chętniej dzielą się wiedzą i wspierają się nawzajem.
• Spójność działań — zespoły pracują w jednym kierunku, zgodnie z misją organizacji.

Nie można pominąć jeszcze jednego istotnego aspektu: MBV promuje bardziej ludzkie podejście do zarządzania. Liczy się nie tylko wynik, ale przede wszystkim człowiek. W czasach, gdy coraz więcej osób szuka w pracy czegoś więcej niż tylko stabilności, takie podejście staje się nieocenione.

ROZWIĄZANIA DLA CIEBIE – zarządzaj i buduj zespoły umiejętnie opierając się na indywidualnych wartościach [METODA NAUKOWA]